"Đáng lưu ý nhất trong công tác kê khai thuế qua mạng là bảo mật thông tin và tính pháp lý", ông Nguyễn Minh Ngọc, Phó cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Tổng cục Thuế), đánh giá về việc thí điểm kê khai thuế qua mạng.
Ông Ngọc nói:
- Hiện nay, nhân viên nghiệp vụ thuế của doanh nghiệp phải thực hiện kê khai và đưa cho giám đốc doanh nghiệp ký tên, đóng dấu. Trong khi đó, việc kê khai thuế qua mạng sử dụng chữ ký số. Theo pháp luật hiện hành, chữ ký số có được sử dụng thay cho con dấu và đang thử nghiệm áp dụng. Tuy nhiên, làm thế nào để doanh nghiệp biết và tin công nghệ mới này vừa nhanh, gọn lại đảm bảo an toàn như cách kê khai truyền thống, thì cần tuyên truyền cho doanh nghiệp.

Một vấn đề đáng chú ý khác là, tờ khai giấy có thể lưu văn bản để làm chứng cứ đã nộp thuế, còn tờ khai điện tử cũng phải đảm bảo nhu cầu lưu trữ cho cơ quan thuế. Trước đây giám đốc ký tờ khai thuế, sau khi kiểm duyệt nội bộ trong doanh nghiệp của kế toán, kế toán trưởng và giám đốc tài chính. Trong giao dịch điện tử, các vị trí cần thiết phải biết ứng dụng tin học để xác minh số liệu rồi mới chuyển cho người sử dụng chữ ký số rồi chuyển đi. Đây là mô hình mới nên cần đẩy mạnh tuyên truyền để cộng đồng doanh nghiệp hiểu được và yên tâm áp dụng.

Mẫu biểu với các loại tờ khai do đang trong quá trình vận động hoàn thiện. Với những tờ khai chưa điện tử hóa trong kế hoạch sẽ tiếp tục bổ sung, dự kiến sẽ triển khai sớm, đồng bộ với các tờ khai để thực hiện qua hình thức giao dịch điện tử. Cơ quan thuế đang tập trung nguồn lực và nghiệp vụ để triển khai.

Trong giai đoạn thí nghiệm kê khai thuế điện tử, cơ quan thuế gặp những khó khăn gì, thưa ông?

Đó là sự hiểu biết hạn chế của các bên liên quan.

Về vấn đề kỹ thuật, khó khăn liên quan đến việc nộp tờ khai thuế. Một rào cản khác cũng đến từ phía bên ngoài, là sự chủ động tham gia của cộng đồng doanh nghiệp. Việc kết nối Internet hiện nay là tương đối hợp lý, chi phí doanh nghiệp trang trải được nên doanh nghiệp cũng nên thực hiện. Các cấp lãnh đạo doanh nghiệp nên chủ động tham gia cùng cơ quan thuế để hiệu quả. Khi nhiều người tham gia, chi phí sẽ giảm đi chứ không tăng.

Trong quá trình xây dựng kế hoạch kê khai thuế qua mạng, cơ quan thuế đã tính đến tình trạng quá tải vào những lúc cao điểm?

Tổng cục Thuế đã lường đến vấn đề này và có biện pháp mở rộng năng lực xử lý dữ liệu, đường truyền đảm bảo cho người nộp thuế sử dụng. Ngoài ra, có thể áp dụng kinh nghiệm của các quốc gia khác nhằm giảm tải cho hệ thống thuế điện từ. Từ đó xây dựng giao thức chuẩn giữa đơn vị trung gian với cơ quan thuế. Ngoài ra, ngành thuế sẽ tăng cường thiết bị, giải pháp phân tải cũng cần được nghiên cứu.

Tổng cục Thuế đã có kế hoạch gì để chuẩn bị công nghệ và nhân lực cho khai thuế điện tử?

Công nghệ đang trong quá trình đồng bộ cao hơn. Về nhân lực, Tổng cục sẽ tăng cường đào tạo, tập huấn nhằm duy trì và phát triển hệ thống. Doanh nghiệp cũng nên nghiên cứu cách thức thực hiện mới của nhiều nguồn. Tổng cục cũng đang chuẩn bị để các đơn vị cấp chữ ký số có thể đảm bảo cấp thủ tục nhanh, gọn hơn để cộng đồng doanh nghiệp yên tâm thực hiện. Những giao dịch điện tử cũng đòi hỏi nền tảng công nghệ phải cao từ cơ quan nhà nước đến doanh nghiệp. Với lợi ích và hiệu quả lâu dài, Nhà nước và doanh nghiệp cùng đầu tư để góp phần thúc đẩy việc kê khai thuế điện tử.

Việc khai thuế qua mạng có cần thiết phải lưu trữ lại dưới dạng bản giấy không, thưa ông?

Tờ khai thuế nằm trong ứng dụng của dữ liệu điện tử. Vì vậy tờ khai này có thể được in ra cho những bên có liên quan và đảm bảo không được thay đổi nội dung bởi bất kỳ bên nào.